Ben je wel eens coach geweest van een team met duidelijk niveauverschillen tussen de sporters? Ging dat goed, of gaf het problemen? Het komt regelmatig voor dat bepaalde spelers zich te goed voelen voor het team en het eigenbelang voorop gaan stellen. Hoewel een individueel gesprek met zo’n sporter een goed idee is, kan het effectiever zijn om actie te ondernemen op groepsniveau. Hoe je dat doet? In deze blog vertel ik je er meer over.

De kracht van variatie

Heterogene teams, teams bestaande uit heel verschillende spelers, zijn over het algemeen effectiever. Spelers die qua achtergrond, gedrag, kennis en vaardigheden van elkaar verschillen, vullen elkaar aan en versterken elkaar. Dat gaat lang niet altijd vanzelf, die verschillen kunnen namelijk ook zorgen voor conflicten. Bijvoorbeeld wanneer spelers erg van elkaar verschillen qua niveau. Spelers die zichzelf beter vinden kunnen arrogant gedrag gaan vertonen en in wedstrijden kiezen voor eenmansacties. En spelers die onzeker zijn over hun kwaliteiten houden zich in, waardoor ze juist meer fouten gaan maken en zich minder snel ontwikkelen.

Iedere speler heeft in een team een of meerdere rollen. En elke rol is belangrijk om als team goed te kunnen functioneren. Sommige rollen zijn meer zichtbaar dan andere rollen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de spelers met een aanvallende of scorende rol: wie punten scoort wordt gezien. De hardwerkende verdediger die nooit een doelpunt maakt, valt minder op. Maar hij is niet minder belangrijk. Daarnaast zijn er ook spelers die belangrijk zijn doordat ze het overzicht houden in het veld. En verbinders die de sfeer in het team goed houden. Spelers die hun teamgenoten blijft oppeppen. Of spelers die waardevolle contacten buiten het team onderhouden.

En er zijn soms ook spelers die in geen van die rollen duidelijk uitblinken, maar die je wel nodig hebt om als team fatsoenlijk te kunnen trainen. Of die als reserve op de bank zitten, voor het geval ze toch ineens nodig zijn op het veld. Ook die spelers vervullen een rol binnen het team, ook zij zijn onmisbaar. Hoe zorg je er nu voor dat iedereen beseft dat iedere speler, allen op een eigen manier, van waarde is voor het team? En dat de ene rol of bijdrage niet beter is dan de andere? Maar gewoon: nodig?

Vier tips

  1. Zorg ten eerste voor duidelijke differentiatie van rollen binnen het team. Voor iedere speler moet duidelijk zijn wat ieders rol, en daarmee ieders meerwaarde is. Dat kan jij als coach vertellen aan het team (Tim’s rol is …, Samirs sterke punt is … en Nick hebben we nodig voor …). Krachtiger kan het zijn om de spelers elkaars rol te laten benoemen. Want als coach heb je misschien niet altijd in de gaten wie er (buiten het veld) zorgt voor de sfeer of de inzet tijdens de training. Bovendien is de impact soms groter, wanneer spelers van elkaar horen wat hun unieke bijdrage is aan het team.

Hoe je het ook aanpakt, van belang is dat iedere speler heel helder heeft wat zijn (haar) eigen rol(len) is binnen het team, én dat hij ook van iedere andere speler in het team zijn/haar rol(len) weten te benoemen.

  1. Bespreek hierna wat precies je verwachtingen zijn van iedere rol. Wat verwacht je precies van de aanvoerder? Hoe wil je dat de speler die zo goed overzicht kan houden, communiceert naar de rest van het team? En wat verlang je precies van de hardwerkende verdediger? De verbinder: wat draagt bij aan een goede sfeer, wat gaat net te ver?
  2. Vervolgens moet je ervoor zorgen dat iedere speler zijn rol accepteert. En ook die van de anderen. Alleen dan zal hij het gedrag willen vertonen dat je van hem verwacht. Om terug te komen op de situatie van de hockeycoach: de speler die zich te goed voelt, zal zijn eigen rol moeten accepteren, en daarbij ook accepteren dat hij niet alle rollen in zijn eentje vervult. Met andere woorden: dat hij op bepaalde vlakken van grote waarde is voor het team, maar op andere vlakken niet. En dat hij de andere nodig heeft, om zijn taken te kunnen uitvoeren. Hoe meer hij inziet dat hij, net als ieder ander, ook maar een schakel is in het geheel, hoe minder hij zich verheven zal voelen boven de rest.
  3. Tenslotte: spreek je waardering uit wanneer een spelers de taken bij hun rol goed uitvoeren. Sommigen moeten nog groeien in hun rol. Complimenteer ze wanneer je ziet dat ze zich hiervoor inzetten, en wanneer het lukt. Doe dat waar iedereen bij is, zodat het besef van ieders unieke waarde steeds sterker wordt.

Conclusie

Creëer binnen het team het besef dat iedereen een waardevolle bijdrage levert aan het team, en dat iedereen nodig is om als team te groeien en goed te presteren. Coach je spelers bij het accepteren van ieders rol, en complimenteer ze wanneer je ziet dat ze hun best doen om hun eigen rol uit te voeren.

 

Behoefte om te sparren over jouw groep sporters? Mail me op: info@marjoleintorenbeek.nl

Zin in een training op het gebied van groepsdynamica? Er start een nieuwe training op 25 augustus. Meer info: www.marjoleintorenbeek.nl/training-hpt-aug2020/