Als sportpsycholoog heb ik veel contact met trainers en coaches. In de afgelopen weken heb ik met verschillende van hen gesproken over waar zij zoal tegenaan lopen in deze periode, waarin de georganiseerde sport tot stilstand is gekomen.
In mijn eerste drie blogs gaf ik tips voor hoe je als coach kunt omgaan met het afsluiten van het seizoen, hoe je je sporters gemotiveerd houdt en hoe je het het nieuwe seizoen met je (nieuwe) sportteam nu al kunt opstarten.
Twijfel?
Dit vierde blog gaat over twijfel. De lockdown biedt alle tijd en ruimte om te reflecteren. Bij sommige coaches resulteert in gedachten als: “eigenlijk vind ik deze rust heel prettig, wil ik straks wel weer op dezelfde voet doorgaan als voorheen?”, en “pas ik als coach eigenlijk wel in deze wereld, is dit nu wat ik echt wil?”.
Andere coaches worstelen met de twijfels van hun sporters. De sporters die in de periode voor Corona niet zoveel plezier meer beleefden aan hun sport, en overwogen om te stoppen. Deze coaches vragen zich af: “moet ik ze proberen erbij te houden?”, en “wat kan ik doen om hen (opnieuw) te enthousiasmeren?”.
Je twijfelt als coach
Door de drukte van ons bestaan hebben we zelden de gelegenheid om eens goed stil te staan bij de manier waarop we ons leven invullen. Tijdens een vakantie lukt dit vaak nog wel, maar eenmaal terug wachten de verplichtingen, en zitten we gauw weer in ons oude stramien. Terwijl een periode van reflectie enorm goed kan helpen om eens stil te staan bij de vraag of we eigenlijk (nog) wel de dingen doen die goed bij ons (of onze levensfase) passen.
Deze maanden, waarin je als trainer of coach ineens veel extra vrije tijd hebt, vanwege het wegvallen van trainingen en wedstrijden, bieden volop kansen voor reflectie. Misschien merk je dat je de sport ontzettend mist, en niet kunt wachten tot dat je eindelijk weer mag. Dan weet je dat de rol van trainer/coach je nog goed past.
Maar voel je twijfels, geniet je eigenlijk wel van je plotselinge vrije tijd, dan kom je misschien tot een andere conclusie. Door dezelfde drukte van ons bestaan hebben we niet altijd meer in de gaten dat we bepaalde dingen doen, omdat ze van ons verwacht worden, of omdat we het nu eenmaal zo gewend zijn. Bijvoorbeeld: er zijn al moeilijk trainers te vinden, en ik gun het de sporters dat ze zorgeloos kunnen trainen, dus ik plak er nog maar een jaartje aan vast. Terwijl je diep van binnen misschien wel toe bent aan iets anders.
Wat te doen?
Sta eens stil bij je waarden. Waarden kun je gebruiken als een kompas voor de keuzes die je maakt in je leven. Ze zorgen voor motivatie en inspiratie. Waarden zijn overigens iets anders dan doelen; doelen kan je behalen, terwijl je waarden niet kunt afvinken. Een voorbeeld van een waarde is ‘ontwikkeling,’ en een voorbeeld van een (bijbehorend) doel: ‘je trainersdiploma 4 halen’.
Neem de tijd om de volgende vragen te beantwoorden:
- Wat zijn je waarden op het gebied van werk, familie en ontspanning/vrije tijd? (Lastig? Op internet zijn diverse lijstjes met waarden te vinden).
- Aan welke waarden besteed je in je leven misschien wel te weinig aandacht?
- Welke acties of gedrag passen bij die waarden die jij belangrijk vindt?
- Wat kan een eerste stap zijn, om meer waardengericht te leven?
- Laat deze vragen een tijdje op je inwerken, en onderneem actie zodra je de antwoorden hebt gevonden. Maak keuzes die bij jou passen, het leven is te kort om gewoon te doen wat je altijd deed, of wat anderen van je verwachten.
Je sporter twijfelt
En dan nu de sporters. De meeste sporters zijn ooit vanuit intrinsieke interesse begonnen met hun sport. Vanwege het plezier voor de sport zelf, het plezier van samen bewegen met vriendjes, of het plezier van nieuwe dingen leren. Sommige sporters weten dit hun hele sportcarrière vast te houden, terwijl andere sporters langzamerhand meer extrinsiek gemotiveerd raken: “ik heb al zoveel geïnvesteerd, het is zonde om nu te stoppen”, of “mijn ouders zijn zo trots op me, ik ga toch nog maar even door”, of “ik blijf goed in vorm door te sporten, dat wil ik behouden”.
Nu maakt iedere sporter weleens een periode mee, waarin hij minder lol heeft tijdens trainingen en wedstrijden. Dat is niet erg, zolang het maar niet blijvend is. En als het wel blijvend is, dan moet je gewoon de keuze kunnen maken om ermee te stoppen, en iets anders te doen. Ook als je op hoog niveau sport. Ook als jij, je ouders, je coach en vele anderen al zoveel geïnvesteerd hebben. Ook als het betekent dat je later misschien niet meer terug kunt naar een bepaalde selectie.
Wat te doen als coach?
Mijn advies is om eens goed te praten (en vooral ook luisteren!) met je twijfelende sporter. Wat maakt dat hij twijfelt, dat het plezier eraf is?
- Vindt hij de sport zelf wel leuk, maar de manier waarop (het team, de belasting, het niveau, de druk, manier van coachen etc.) niet?
Dan kan je met hem bespreken met welke aanpassingen het plezier weer teruggebracht kan worden (ook als dit betekent dat hij de stap van topsport naar recreatiesport maakt). Laat hem zelf met oplossingen komen.
- Beleeft hij geen plezier meer aan de sport? Of heeft je sporter, nu hij wat ouders is, intussen interesse in andere activiteiten? Dan heeft verandering van team of wijze van coaching niet zoveel zin. En dan kan deze periode voor hem een goed moment zijn om de knoop door te hakken.
De ene sporter neemt zo’n besluit vanuit intuïtie. Help hem bij het ‘uitzetten’ van alle gedachten, adviezen en meningen van anderen, om vervolgens datgene te kiezen wat het beste voelt.
De andere sporter weegt liever de voor- en nadelen af, om een (voor hem) logische keuze te kunnen maken. Ik heb een twijfelende basketballer eens geholpen door op een groot vel papier twee kolommen te maken: één met redenen om door te gaan en de ander met redenen om te stoppen. Toen hij klaar was met alle voors en tegens op te schrijven, overzag hij het geheel en kon toen vrij gemakkelijk zijn conclusie trekken.
#Succes!
Vragen, opmerkingen of een topic voor een volgend blog? Laat het weten!
Photo by Niketh Vellanki on Unsplash