De afgelopen weken is de georganiseerde sport tot stilstand gekomen. Trainingen zijn gestaakt en competities voortijdig beëindigd. Sindsdien zie ik dagelijks op sociale media een veelheid aan tips en vlogs voorbijkomen voor sporters.

Ook coaches hebben, naast zorgen over hun gezondheid van henzelf en die van hun naasten, vragen en twijfels over hoe ze goed met deze situatie omgaan. In deze serie blogs mijn visie –met sportpsychologiebril- op een aantal van deze onderwerpen.

Blog 1: Hoe rond je het seizoen af?

Volgens het teamontwikkelingsmodel van Tuckman doorlopen teams een aantal fasen: forming (ontstaan van het team), storming (elkaar leren kennen en ‘botsen’), norming (afspraken maken), performing (goed samen presteren, nu alles helder is) en adjourning, (uiteengaan). In deze blog focus ik op die laatste fase. Want voor veel (team)sporters geldt dat het seizoen ineens is beëindigd. En dat er geen moment van ‘adjourning’ is geweest.

Normaalgesproken leeft iedereen naar het einde van het seizoen toe. Je weet wanneer de laatste wedstrijd is, of wanneer play-offs zijn. Soms is al een tijd duidelijk waar het team ongeveer eindigt, soms is het tot het einde toe spannend. Na die laatste wedstrijd train je misschien nog een tijdje met elkaar door, maar er komt een moment waarop het klaar is. Waarop je met elkaar het seizoen afsluit.

Terug- en vooruitblikken

Denkend aan de jaren waarin ik zelf basketbalde, kijk ik met een goed gevoel terug op die laatste teammeetings, borrels en barbecues. Ontspannen, gezellig en waardevol was het om met elkaar terug te kijken, vooruit te kijken en (voorlopig) afscheid te nemen.

Veel coaches vertellen me dat het gek is, dat ze deze mogelijkheid nu niet hebben gehad. Er is dan wel onderling whatsapp- of facetimecontact, maar er is geen moment meer geweest met het hele team. En ze vragen me: moet ik nog iets doen? En hoe dan?

Mijn antwoord op de eerste vraag is heel duidelijk: JA! Ja, want nu voelt het onaf. Ja, want het is leuk en waardevol. En ja, want afscheid nemen is een ritueel, en mensen hebben (juist in dit soort tijden) behoefte aan rituelen.

Hoe dan? Je kunt natuurlijk wachten tot juni, hopend dat we dan weer met elkaar kunnen afspreken. Maar beter is het om het nu, zo snel mogelijk, te doen. Zodat iedereen het seizoen kan afronden, en het vizier op de toekomst kan richten. Want ook die behoefte is er bij veel coaches en sporters.

Tips voor een online afsluiter

Zoom, een dienst waarmee je online bijeenkomsten kunt organiseren, is de laatste weken ongekend populair. Ik ben het zelf gaan uitproberen, en het bevalt me er goed. Als coach kan je een account aanmaken, een bijeenkomst inplannen en vervolgens het hele team uitnodigen. Met de gratis versie kan je 40 minuten met elkaar bijeenkomen. Een aantal tips:

Tip 1: wat is het doel?

Bedenk wat je wilt met deze afsluiter. Dit is het moment om met het team het seizoen af te sluiten, dus niet voor 1-op-1 gesprekken. Die tijd heb je ook niet. Het is belangrijk dat iedereen (een of twee keer) aan het woord komt. En dat iedereen naar elkaar luistert.

Tip 2: terugkijken.

  • Bedenk een aantal vragen, die je steeds door een aantal van je sporters laat beantwoorden. Stel dat je een team hebt van 12 sporters. Bedenk dan vier vragen, die je steeds aan drie andere sporters stelt. Bijvoorbeeld: Benthe, Hanna en Lianne: wat was voor ieder van jullie het hoogtepunt van het seizoen? En Neva, Elise en Felien: wat was voor ieder van jullie het minst leuke moment van afgelopen seizoen? Andere vragen zijn: Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd, Welk moment ga je nooit meer vergeten, en Welk moment zou je graag over willen doen? Geef iedereen een beurt, zodat niet alleen de spraakzame mensen aan het woord komen.
  • Jij als coach beantwoordt natuurlijk ook een van die vragen. Misschien leuk dat het team van tevoren een vraag voor jou bedenkt.

Tip 3: vooruitkijken.

  • Waarschijnlijk is nog niet voor iedereen bekend hoe het volgende seizoen eruit ziet. Daar kan je het met elkaar over hebben (wat is ieders plan/droom voor volgend seizoen?). Of laat iedereen kort vertellen over de (vakantie)plannen voor de zomer.

Tip 4: keep it short & simple

De gratis versie van Zoom biedt dus maar 40 minuten voor een groepsmeeting. Dat is kort, tegelijk voor een online meeting best lang. Bereid deze dus goed voor, en laat je sporters weten wat ze kunnen verwachten/wat jij van hen verwacht. Zorg er ook voor dat jullie gelijk kunnen starten, dus dat iedereen op tijd ingelogd is. En houd het kort. Dus telkens maximaal 1 of 1,5 minuut om iemand aan het woord te laten. Wees daarin streng, anders is er niet voor iedereen evenveel tijd.

En dan nog dit

Sommige coaches reiken aan het einde van het seizoen ‘prijzen’ uit, bijvoorbeeld voor MVP (most valuable player) en MIP (most improved player). Hoewel dit leuk is voor de sporters die deze prijs ontvangen, werkt het vaak minder stimulerend voor sporters die niets krijgen. Ik heb dit zelf ooit eens meegemaakt, en vond het niet leuk dat ik op dat moment geen erkenning kreeg voor mijn harde werken en ontwikkeling. Wat veel motiverender en effectiever is: na afloop van de online bijeenkomst een groepsmail sturen, waarin je aan ieder van je sporters opschrijft wat tijdens afgelopen seizoen zijn of haar unieke bijdrage is geweest, of op welk vlak h/zij zich het meest heeft ontwikkeld.

Succes!